– Najnowszy raport opublikowany przez PARP pokazuje, że 20 lat naszego kraju w strukturach unijnych przyniosło nam wymierne korzyści. Ten potencjał dostrzegają również ekonomiści Międzynarodowego Funduszu Walutowego, którzy spodziewają się, że wzrost PKB Polski przyspieszy do 3,1% w 2024 r. i 3,5% w 2025 r. Również Bank Światowy podniósł prognozę wzrostu gospodarczego Polski na 2024 r. o 0,4 p.p. do 3%. Nie mam wątpliwości, że tak wysoka ocena możliwości naszego kraju za granicą jest efektem wysiłku polskich przedsiębiorców – mówi Katarzyna Duber-Stachurska, prezes PARP.

Co drugą złotówkę PKB generuje sektor MŚP!

Przedsiębiorstwa działające w Polsce wytwarzają obecnie blisko dwie trzecie polskiego PKB (67,9%). Największy wkład mają MŚP, które generują blisko co drugą złotówkę PKB (45,3%).

Na przestrzeni lat 2004–2022 sytuacja finansowa polskich firm diametralnie się zmieniła. Przychody ogółem przedsiębiorstw niefinansowych zwiększyły się nominalnie 3,6-krotnie (do 7,9 bln zł), produkcja – 3,4-krotnie (do 5,8 bln zł), a wartość dodana – 3,3-krotnie (do 1,9 bln zł).

Wszystkie grupy przedsiębiorstw istotnie zwiększyły swoje nominalne przychody rok do roku: mikrofirmy o 24,4%, małe – o 20,4%, średnie – o 27,0%, a duże – o 27,7%, jednak biorąc pod uwagę inflację, wzrost realny nie był aż tak duży. Jeśli chodzi o wskaźniki rentowności obrotu, zanotowano pogorszenie we wszystkich grupach firm. Największą rentownością cechowały się mikrofirmy (8,0%), potem kolejno – średnie (6,3%) i małe (6,0%). Najsłabiej w tym zestawieniu wypadły duże przedsiębiorstwa (z wynikiem 5,4%).

Przekroczyć granice

Od 2005 r. polski eksport wyrobów i usług wzrósł realnie trzykrotnie, do ponad 2 bln zł w 2022 r. Liczba eksporterów wyrobów wzrosła w latach 2007–2022 o 57%, a liczba eksporterów usług zwiększyła się na przestrzeni lat 2010–2022 o 69%.

Niestety liczba polskich przedsiębiorstw zajmujących się eksportem lub importem jest nadal niska. W 2022 r. tylko 4,8% firm w Polsce (tj. 113,9 tys.) sprzedawało wyroby za granicę, a zaledwie 0,85% (19,9 tys.) – usługi. Polski eksport jest zdominowany w dużej mierze przez przedsiębiorstwa z udziałem kapitału zagranicznego. Od tej grupy pochodzi blisko dwie trzecie wartości eksportu (63,6%), choć stanowią jedną trzecią polskich eksporterów (32,7%).

– Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości zdaje sobie sprawę z tego, że ekspansja zagraniczna nadal stanowi duże wyzwanie dla polskich przedsiębiorców. Przypomnę, że w ramach realizacji programów na lata 2021–2027 (w tym KPO) w bieżącym roku planowane jest ogłoszenie łącznie 24 naborów na ponad 6 mld zł dofinansowania. Zaplanowane konkursy w ramach programów Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej i Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki dają ogromną szansę na pozyskanie wsparcia dla szerokiego grona beneficjentów i realizację wielu cennych projektów, które mogą podbić międzynarodowe rynki – mówi prezes PARP i dodaje: – Mamy świadomość, że tworzenie sprzyjających warunków do prowadzenia biznesu w Polsce i umożliwienie wyjścia poza jej granice przekłada się na sukces gospodarczy nie tylko pojedynczej firmy, lecz także kraju.

Struktura zatrudnienia i wynagrodzenie

Od wejścia Polski do Unii liczba pracujących w sektorze przedsiębiorstw wzrosła z 8,2 mln do 10,3 mln (według stanu na koniec 2022 r.). Wzrosła też przeciętna liczba zatrudnionych w przedsiębiorstwach – z 5,7 mln do 7,1 mln osób. W latach 2024-2022 wynagrodzenia poszły w górę niemal trzykrotnie – z 2336 do 6731 zł.

W sektorze MŚP pracuje 6,9 mln osób, z czego prawie 4,4 mln w mikrofirmach. W 2022 r. kolejny raz spadła liczba osób pracujących w małych firmach (o ok. 12 tys. osób) i osiągnęła poziom nieco ponad 1 mln. Mniej osób niż rok wcześniej pracowało także w firmach średniej wielkości (ponad 1,5 mln – spadek o ponad 26 tys.). Natomiast w dużych przedsiębiorstwach – pomimo ich niewielkiej liczebności – liczba pracujących wzrosła o niemal 67 tys. osób. W rezultacie duże przedsiębiorstwa były miejscem pracy dla 3,4 mln osób (33% ogólnej liczby pracujących w sektorze przedsiębiorstw).

Rok 2022 był kolejnym rokiem ze wzrostem wynagrodzeń we wszystkich klasach wielkości przedsiębiorstw, a zmiany zachodzące w tym zakresie na przestrzeni ostatnich 5 lat miały bardziej dynamiczny charakter niż w latach wcześniejszych. Ogółem miesięczne nominalne wynagrodzenie brutto na jednego zatrudnionego w sektorze przedsiębiorstw wynosiło 6 731 zł i było wyższe o 798 zł niż w roku poprzednim, co oznacza wzrost o 13,5%.

Zmiana jedyną stałą

„Raport o stanie sektora małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce” skupia się na analizie rozwoju polskiej gospodarki w latach 2004–2022. W tym czasie znacznym przeobrażeniom uległa struktura branżowa przedsiębiorstw z sektora MŚP. Wzrosło znaczenie sektora usługowego – z 42,8% do 55,2% (o 12,4 p.p.) oraz budowlanego (z 9,3% do 15,5%, o 6,2 p.p.). Zmniejszył się za to udział przedsiębiorstw handlowych (z 35,7% do 20,0%, o 15,7 p.p.) i przemysłowych (z 12,2% do 9,3%, o 2,9 p.p.).

Na przestrzeni lat obserwujemy także postęp w innowacyjności i działalności badawczo-rozwojowej. Średni udział przedsiębiorstw innowacyjnych w ogólnej liczbie przedsiębiorstw przemysłowych i usługowych wzrósł w latach 2006–2022 z poziomu 22,5% do 32,5%.

Bardzo duża zmiana nastąpiła także w obszarze aktywności przedsiębiorstw, jeśli chodzi o korzystanie z technologii informacyjnych i telekomunikacyjnych. W 2004 r. 28% firm miało szerokopasmowy dostęp do internetu, w 2023 r. było ich już 98,7%. Udział przedsiębiorstw dysponujących własną stroną internetową zwiększył się w ciągu ostatnich 20 lat z 44% do 67,3%. Z kolei w obszarze wykorzystania sieci komputerowych do otrzymywania zamówień – z 4% w 2004 r. do 18% w 2022 r.

Polska Wschodnia zmniejsza dystans

Polska Wschodnia to makroregion, który przez lata odstawał pod wieloma względami od średniej krajowej m.in. najniższym PKB na mieszkańca wynoszącym w 2024 r. w poszczególnych województwach makroregionu od 35 do 39% średniej dla 27 krajów Unii Europejskiej. Według danych za 2022 r. te odsetki wynoszą już od 55 do 59% unijnej średniej.

– Od czasu akcesji Polski do UE w ramach kolejnych programów ten region otrzymuje wsparcie na rozwój z funduszy europejskich, m.in. za pośrednictwem Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości. Unijne i krajowe środki przyczyniły się do powstania wielu inicjatyw i inwestycji, dzięki czemu Polska Wschodnia zrywa z wizerunkiem biedniejszej i mniej atrakcyjnej gospodarczo niż reszta kraju. W ciągu 20 lat przyznaliśmy blisko 20 mld zł dofinansowania dla firm, samorządów, instytucji wspierających innowacje w regionie – stwierdza Katarzyna Duber-Stachurska.

W 2022 r. ogólna liczba firm nowo zarejestrowanych w REGON sięgnęła 385 966. W tym okresie w całej Polsce Wschodniej odnotowano ponad 63,5 tys. nowych rejestracji, najwięcej w województwie lubelskim (17,4 tys.).

Współcześnie Polska Wschodnia oferuje potencjalnym inwestorom różnorodne możliwości w takich obszarach jak ekologia, turystyka, energetyka odnawialna, rolnictwo ekologiczne czy rozwój nowoczesnych technologii. Inwestorzy mogą liczyć na korzystne warunki do prowadzenia działalności, a także na dostęp do wykwalifikowanej kadry za sprawą obecności licznych ośrodków akademickich.

Pełna treść „Raportu o stanie sektora małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce” dostępna jest na stronie PARP.

Źródło: PARP             

Zapoznaj się z aktualnymi naborami PARP w ramach Funduszy Europejskich skierowanych do przedsiębiorców, organizacji badawczych i instytucji publicznych. Celem programów jest m. in. wspieranie innowacyjności, zrównoważonego rozwoju oraz poszerzanie kompetencji pracowników.

 Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki

W ramach FENG można zgłaszać się do następujących naborów:

„Startup Booster Poland – oferta dla startupów” to nowy program akceleracyjny dla innowacyjnych mikro- i małych przedsiębiorstw na początkowych etapach rozwoju. Głównym celem jest wsparcie firm w przełamywaniu barier rozwojowych, co osiągane jest poprzez dostęp do zaawansowanych, specjalistycznych programów wspomagających wzrost. Do programu mogą zgłaszać się mikro- i małe przedsiębiorstwa, które spełniają warunki określone w rozporządzeniu KE nr 651/2014. Uczestnicy są dobierani w procesie selekcji na podstawie regulaminowych kryteriów, a współpraca z akceleratorem formalizowana jest poprzez umowę grantową. W toku akceleracji startupy – oprócz specjalistycznego know-how, wsparcia ekspertów, mentorów oraz korporacji i funduszy VC – będą mogły uzyskać granty w kwocie do 400 tys. zł. Maksymalnie można otrzymać do 100% kosztów kwalifikowanych projektu, co oznacza, że nie jest wymagany wkład własny. Nabór zakończy się 31 października 2026 r. Zainteresowani mogą zgłaszać się do podmiotów wskazanych na stronie.

„Ścieżka SMART”  oraz „Ścieżka SMART – nabór tematyczny Dostępność” to oferta skierowana do tych firm z sektora MŚP, które opierają swój rozwój na pracach badawczo-rozwojowych i innowacjach co najmniej na poziomie kraju. Program oferuje wsparcie realizacji projektów modułowych, czyli takich, gdzie przedsiębiorca wybiera co najmniej jeden z dwóch modułów obowiązkowych (prace badawczo-rozwojowe lub wdrożenie innowacji) oraz dowolną liczbę modułów fakultatywnych (cyfryzacja, zazielenienie przedsiębiorstw, internacjonalizacja, rozwój kompetencji, infrastruktura B+R). Równolegle odbywają się dwa nabory: dla pojedynczych MŚP (budżet: 2,1 mld zł) oraz nabór realizowany z myślą o projektach na rzecz dostępności (budżet: 0,222 mld zł). Wnioski można składać do 24 października 2024 r.

„Granty na Eurogranty – oferta dla przedsiębiorców” to działanie ukierunkowane na wzrost innowacyjności i umiędzynarodowienia polskich przedsiębiorców z sektora MŚP, poprzez zwiększenie ich udziału w programach UE. Wnioski można składać do 17 kwietnia 2025 roku, a maksymalna wysokość dofinansowania wynosi do 107 tysięcy złotych.

„Granty na Eurogranty – oferta dla organizacji badawczych” działa na podobnych zasadach jak powyższy nabór. Wspiera organizacje badawcze w przygotowaniu wniosków do unijnych programów, co umożliwia rozwijanie badań i innowacji na skalę międzynarodową. Termin składania wniosków to 24 kwietnia 2025 roku, z maksymalnym dofinansowaniem do 58 225 złotych.

Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego

Obecnie w ramach FERS są dostępne następujące nabory:

„Akademia HR – oferta dla przedsiębiorców” oferuje szkolenia i doradztwo z zakresu zarządzania zasobami ludzkimi. Ma to na celu podniesienie kompetencji menedżerskich i poprawę efektywności zarządzania personelem w firmach. Wsparcie wyniesie do 80% wartości projektu. Nabór trwa do 30 listopada 2026 roku.

„GOZ – to się opłaca – oferta dla przedsiębiorców” promuje gospodarkę o obiegu zamkniętym, zachęcając przedsiębiorstwa do wdrażania ekologicznych rozwiązań. Wspiera firmy w zakresie rozwoju kompetencji dotyczących zielonej ekonomii w obszarze niskiej/zerowej emisyjności lub GOZ. Udział w szkoleniach i doradztwie poszkoleniowym jest w 100% finansowany ze środków UE. Termin składania wniosków to 31 grudnia 2026 roku.

„Wsparcie firm w okresowych trudnościach – oferta dla przedsiębiorców” ma na celu wspieranie firm na wczesnym etapie problemów, kiedy można je jeszcze rozwiązać poprzez narzędzia pozafinansowe, np. szkolenia oraz wsparcie doradcze. Pomoc mogą otrzymać przedsiębiorcy, którzy zmagają się z różnymi problemami, takimi jak kryzys gospodarczy w regionie, spadek popytu na oferowane przez firmę usługi czy produkty, utrata wykwalifikowanych pracowników lub choroba kluczowych pracowników. Budżet naboru wynosi 66 mln zł. Termin składania wniosków to 30 kwietnia 2027 roku.

Krajowy Plan Odbudowy i Zwiększania Odporności

„Inwestycje w dywersyfikację działalności sektora HoReCa – oferta dla przedsiębiorców” – celem przedsięwzięcia jest pomoc firmom w stawianiu czoła wyzwaniom rynkowym przez wsparcie projektów, które mogą przyczynić się do ich dalszego rozwoju i stabilizacji. Wsparcie obejmuje mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa (przedsięwzięcia MŚP) z branży HoReCa (tj. hotele, restauracje, catering), turystyka oraz kultura, które w wyniku realizacji przedsięwzięcia rozszerzą lub zdywersyfikują swoją dotychczasową działalność w celu wzmocnienia szans jej prowadzenia w przypadkach przyszłych kryzysów. O wsparcie będą mogli ubiegać się mikro, mali i średni przedsiębiorcy, którzy na dzień 31 grudnia 2019 r. lub najpóźniej od 20 marca 2020 r. prowadzili i nadal prowadzą działalność gospodarczą w ramach sektora hotelarstwo, gastronomia, turystyka, kultura, a w latach 2020–2021 odnotowali spadek obrotów o co najmniej 30%, liczonych rok do roku. Rodzaj prowadzonej działalności gospodarczej musi odpowiadać wskazanej w regulaminie konkursu Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD). Maksymalny poziom dofinansowania wyniesie 90%. Wnioski będzie można składać od 18 lipca do 20 sierpnia 2024 r. Dowiedz się również o wprowadzonych zmianach.

„Inwestycje we wdrażanie technologii i innowacji środowiskowych, w tym związanych z GOZ” – o wsparcie mogą ubiegać się mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa, prowadzące działalność na terenie Polski. Wsparciem zostaną objęte te przedsięwzięcia, których celem jest zmiana modelu biznesowego na taki, który uwzględnia rozwiązania gospodarki cyrkularnej, a inwestycja MŚP jest związana z wdrożeniem technologii środowiskowych, w tym związanych z gospodarką o obiegu zamkniętym. Efektem może być lepsza gospodarka materiałowa (np. ograniczenie pobierania surowców pierwotnych), zwiększenie efektywności energetycznej (np. izolacja termiczna albo używanie energooszczędnych urządzeń) oraz transformacja w kierunku zerowej ilości odpadów (np. zamknięcie łańcuchów dostaw, w których odpad staje się produktem). Zgłoszenia będą przyjmowane do 20 sierpnia 2024r., a budżet to 325 mln zł.

Więcej informacji o ofercie PARP znajduje się na stronie.

Sprawdź również nasze poradniki:

• Jak złożyć wniosek o dofinansowanie w ramach FEPW i FENG
• Jak złożyć wniosek o dofinansowanie w ramach FERS
• Kwalifikowalność wydatków

Źródło: PARP