Główny Urząd Statystyczny zaprezentował dane o rachunkach narodowych za trzeci kwartał 2020 roku. Produkt krajowy brutto okazał się w ujęciu realnym o 1,5% niższy niż w analogicznym okresie roku ubiegłego, podczas gdy w II kw. 2020 notowany był spadek na poziomie aż 8,4%. Zaprezentowana właśnie dynamika okazała się minimalnie lepsza w stosunku do danych wstępnych przyspieszonych (podawano wtedy że spadek PKB sięgnął 1,6%). Wypada też bardzo wyraźnie podkreślić, że była zdecydowanie lepsza niż oczekiwano wiosną, kiedy to prognozowano dla miesięcy letnich regres gospodarki sięgający do wartości z przedziału -4%-5%.

W ujęciu nominalnym produkt krajowy wyniósł w III kwartale 582,5 mld PLN i okazał się o 2,5% wyższy niż przed rokiem. Zmianę cen (tzw. deflator PKB) liczoną po całym produkcie krajowym można więc szacować na około 4,1% w stosunku do analogicznego kwartału ubiegłego roku. Produkt krajowy brutto za ostatnie cztery kwartały (w ujęciu rocznym kroczącym) wyniósł 2307,1 mld PLN.

Dynamika roczna spożycia ogółem uległa wyraźnej poprawie do dodatnich 1,0% z ujemnych -7,5% w kwartale drugim. Niewiele więc już odbiegała od osiągniętych w kwartale pierwszym dodatnich 1,5%. Miało to miejsce przy powrocie wzrostowej tendencji w spożyciu gospodarstw domowych, gdzie wypracowany został wzrost na poziomie 0,4%, po spadku -10,8% w kwartale drugim i wobec wzrostu o 1,2% w kwartale pierwszym. Równocześnie w kwartale trzecim utrzymana została wysoka dynamika spożycia publicznego 3,4%, która to okazała się lepsza od 2,6% notowanej w kwartale pierwszym. W przypadku inwestycji wciąż notowany był spadek – o 9,0%, płytszy jednak nieco od obserwowanego w kwartale drugim -10,7%. W kwartale pierwszym inwestycje były o 0,9% wyższe niż przed rokiem. Głębszy, niż w przypadku inwestycji, był spadek odnotowany w całej akumulacji. W kwartale trzecim wyniósł on 20,2% wobec spadku z kwartału drugiego na poziomie 19,7% oraz spadku z kwartału pierwszego 1,6%. Świadczy to o tym, iż w gospodarce ponowne miała miejsce forsowna redukcja zapasów, dość naturalna w trudny dla gospodarki czas. Obroty handlu zagranicznego niemal wróciły do poziomu z początku roku. Dynamika eksportu poprawiła się w kwartale trzecim do dodatnich 2,0% z ujemnych -14,5% w kwartale drugim i dodatnich 2,0% w kwartale pierwszym. W przypadku importu wciąż notowany był spadek – o 1,0%, znacznie jednak płytszy niż w kwartale drugim -18,0%. W kwartale pierwszym import był wyższy niż przed rokiem o 0,4%.

Po stronie podażowej szczególną uwagę zwraca poprawa dynamiki wartości dodanej w przemyśle do dodatnich 2,9% z ujemnych -11,8% w kwartale drugim i dodatnich 1,1% w kwartale pierwszym. Wzrosty w trzecim kwartale notowane były też w przypadku informacji i komunikacji o 3,8% wobec 2,3% w kwartale drugi i 4,1% w kwartale pierwszym, administracji publicznej i obronie narodowej o 2,7% wobec 2,6% w kwartale drugi i 3,8% w kwartale pierwszym oraz w obsłudze nieruchomości i firm o 1,0%, wobec 0,8% w kwartale drugim i 2,1% w kwartale pierwszym. Poprawy wyników ogółem w kwartale trzecim nie udało by się osiągnąć bez spłycenia regresów w handlu – do -0,6% z -11,6% w kwartale drugim (wobec +0,9% w kwartale pierwszym), transporcie i gospodarce magazynowej do -5,7% z -15,8% (wobec +1,7% w kwartale pierwszym) oraz w zakwaterowaniu i gastronomii do wciąż głębokich -29,7%, ale z rekordowych -78,4% w drugim kwartale (wobec +0,9% w kwartale pierwszym). Pewna poprawa, w rozumieniu redukcji skali regresu między kwartałami drugim i trzecim, miała też miejsce w przypadku działalności finansowej i ubezpieczeniowej – do -6,2% z -8,2% w kwartale drugim (i wobec +4,1% w kwartale pierwszym) oraz w działalności profesjonalnej naukowej i technicznej – do -0,5% z -2,6% w kwartale drugim (+2,8% w kwartale pierwszym). Pogorszenie wyników miało miejsce jedynie w przypadku budownictwa, radzącego sobie w kwartale drugim całkiem nieźle jak na tak trudny dla gospodarki czas. W budownictwie wartość dodana w kwartale trzecim była niższa niż przed rokiem o 9,2%, podczas gdy w kwartale drugim regres wynosił tu ledwie 0,9%, a w kwartale pierwszym notowany był wzrost na poziomie 4,9%.

W kwartale trzecim skala regresu w dynamice PKB spłyciła się z -8,4% do -1,5%. Było to głównie możliwe dzięki zmianie wpływu spożycia ogółem. W kwartale drugim jego zmiana zredukowała dynamikę PKB o 5,7 pkt. proc, w kwartale trzecim zaś powiększyła ją o 0,8 pkt. proc. Widoczna jest tu zwłaszcza zmiana wpływu spożycia gospodarstw domowych, które w kwartale drugim ujmowało z dynamiki PKB 6,2 pkt. proc., a w trzecim dodało 0,2 pkt. proc. W przypadku spożycia publicznego wkład do PKB w poszczególnych kwartałach był dość wyrównany. W trzecim dodał 0,6 pkt. proc., w drugim 0,5 pkt. proc, w pierwszym zaś 0,4 pkt. proc. Ujemny był natomiast wkład akumulacji, której zmiana była odpowiedzialna za 4,0 pkt proc. spadku PKB (w poprzednim kwartale akumulacja obniżyła dynamikę PKB o 3,8 pkt. proc.) Z tego -1,7 pkt proc przypadło na korektę inwestycji (w kwartale poprzednim zmniejszyły one dynamikę PKB o 1,8 pkt. proc), natomiast -2,3 pkt. proc. przypadło na zmianę stanu zapasów (kwartał wcześniej 2,0 pkt. proc.). Zwraca uwagę, że w kwartale trzecim dodatni był wkład w dynamikę PKB eksportu netto (1,7 pkt. proc. wobec zanotowanych dla kwartału drugiego 1,1 pkt. proc). Trzeba mieć jednak na uwadze, że ponownie było to spowodowane przede wszystkim gwałtownym ograniczeniem importu (patrz między innymi brak odnawiania zapasów surowców, materiałów i półproduktów).

Wyniki kwartału drugiego ze spadkiem PKB (w ujęciu rocznym) na poziomie -1,5%, świadczą o wciąż fatalnym stanie gospodarki. Wypada przypomnieć że w ostatnich latach jako niepokojące przyjmowano każde zejście dynamiki PKB poniżej progu dodatnich 3,0%. Bo takie tempo wzrostu jest w przypadku naszej gospodarki konieczne do choć śladowego wzrostu popytu na pracę. Z drugiej jednak strony nie należy zapominać, iż wyniki kwartału trzeciego wyglądają doskonale na tle tych z kwartału drugiego, ale również wyraźnie lepiej niż wyniki osiągane u wielu naszych partnerów gospodarczych. W przypadku gospodarki naszej krzepiące były już wyniki czerwca. Cieszyliśmy się złożeniem płytszego niż w innych krajach zamrożenia gospodarki, szybszego wychodzenia z zamrożenia i jednocześnie stosunkowo wysokiego poziomu przetrwania firm (i ich zdolności do wznowienia wytwarzania towarów i usług). Kluczowym, dla wyników całego bieżącego roku i perspektyw roku przyszłego, pozostaje jednak jak będzie prezentowały się wynik kwartału czwartego, znów obciążanego zamknięciem części gospodarki.

 

Źródło: KIG